SADAŠNJOST I BUDUĆNOST KOMPJUTEROM VOĐENE IMPLANTOLOGIJE
Aleksandar Todorović Klinika za stomatološku protetiku Stomatološki fakultet Beograd, Srbija
Kompjuterom vođena implantologija se koristi u dentalnoj implantologiji za preoperativno planiranje i intraoperativni transfer isplanirane pozicije implantata. Koncept kompjuterom vođene implantologije je da pored kompletne i detaljne evaluacije pacijenta sa protetskog i hirurškog aspekta, omogući kreiranje adekvatnog protetskog i hirurškog terapijskog plana. Porast estetskih zahteva pacijenata stavlja dentalnu implantologiju u poziciju u kojoj je neophodna primena modernih digitalnih tehnologija. Da bi se mogle izraditi estetski visoko vredne zubne nadoknade, čija se funkcionalnost podrazumeva, implantat mora biti ugrađen na takozvanoj „idealnoj poziciji“, koja omogućuje prirodni izgled, veličinu i položaj nadoknade. Cilj predavanja je da prikaže principe, tehnologije koje se danas primenjuju, kao i tehnologije koje predstavljaju budućnost kompjuterom vođene implantologije. Sistemi za kompjuterom vođenu implantologiju su podeljeni na statičke i dinamičke, kao i na otvorene i zatvorene sisteme. Za statičku kompjuterom vođenu implantologiju koriste se hirurški stentovi sa integrisanim cilindrima od titana koji služe za determinisanje pravca i dubine planirane preparacije kosti. Dinamička kompjuterom vođena implantologija se naziva i navigaciona tehnologija u realnom vremenu i bazirana je na globalnom pozicionom sistemu (GPS), prevedenom na humanu anatomiju. Ovaj sistem omogućava postavljanje implantata na osnovu virtuelnog plana, pomoću praćenja pokreta nasadnog instrumenta infracrvenim ili opto elektronskim kamerama, bez primene hirurškog stenta, što najverovatnije predstavlja budućnost kompjuterom vođene implantologije. Razlika između otvorenih i zatvorenih sistema za kompjuterom vođenu implantologiju je u tome da li sistem omogućava primenu implantata različitih proizvođača i da li se hirurški stent izrađuje u sopstvenoj laboratoriji ili je neophodno poslati u elektronskoj formi podatke sa virtuelnim planiranjem proizvođaču hirurških stentova koji ih proizvodi pomoću stereolitografske tehnologije.
TEHNOLOGIJA IZRADE MED 3D I PLAN X HIRURŠKOG STENTA U KOMPJUTEROM VOĐENOJ IMPLANTOLOGIJI
Miodrag Šćepanović Klinika za stomatološku protetiku Stomatološki fakultet Beograd, Srbija
Za izradu hirurškog stenta u okviru kompjuterom vođene implantologije neophodan je tim koji čine protetičar, implantolog, rendgenolog i zubni tehničar. Izrada hirurškog stenta se razlikuje od zavisnosti od proizvođača sistema, ali su osnovni principi izrade isti. Cilj predavanja je da prikaže procedure izrade hirurškog stenta pomoću Med 3D i Bredent Plan X statičkih otvorenih sistema za kompjuterom vođenu implantologiju. Procedura izrade stenta počinje izradom studijskog modela na kojem se pomoću wax-up ili set up procedure izrađuju zubi koji nedostaju, i nakon probe u ustima pacijenta se pomoću materijala na bazi barijum-sulfata prevode u rendgen kontrastne zube. Za kasnije prevođenje pozicije virtuelnog modela u realni se koriste lego kocka kao glavni i gutaperka poeni kao pomoćni orjentiri kod Med 3D sistema i rendgen kontrastni pinovi kod Plan X sistema. Rendgen kontastni zubi i orjentiri u sklopu akrilatne ili vakum izrađene folije adaptirane na bezubi ili krezubi greben čine rendgenološki stent. Nakon izrade snimka, podaci se unose u softver za analizu koštane strukture i virtuelno postavljanje implantata. Neophodno je proći određeni broj koraka u samom softveru do virtuenog postavljanja implantata i to u cilju pravilnog formiranja 3D modela vilice. Sistemi nude mogućnost virtelnog postavljanja implantata svih najznačajnijih proizvođača, kao i kreiranje modela novih implantata na osnovu dimenzija ako implantati nisu na listi. Proces virtuelnog postavljanja implantata je vrlo sofisticiran i zahteva poznavanje protetskih principa planiranja, kao i tumačanje anatomskih detalja, u cilju bezbedne hirurške aplikacije implantata.
TRODIMENZIONALNO PLANIRANJE U IMPLANTOLOGIJI
Vitomir Konstantinović Stomatološki fakultet, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Beograd, Srbija
U savremenoj implantologiji od neprocenjive je važnosti tačnost i preciznost prilikom adekvatnog planiranja ugradnje implantata. Bitno je voditi računa o anatomskim odnosima što pomaže da se izbegnu nepredviđene situacije, da se postigne najbolji mogući položaj implantata kao i da se izabere najadekvatniji implantološki sistem. Da bi se ovo postiglo, koristi se dvodimenzionalno (2D) i trodimenzionalno (3D) planiranje, stereolitogrfija kao i takozvano “Realno 3D planiranje“ na osnovu biomodela. Konvencionalne tehnike radiografisanja (retroalveolarni, okluzalni, ortopantopmografski, tomografski snimci) imaju određene nedostatke (slaba rezolucija, deformaciju, uveličanje) i ograničenja u interpretaciji mekih i koštanih tkiva. Zbog toga se sve češće zamenjuju novijim i naprednim metodama radiografisanja kakvi su kompjuterizovana tomografija („Cone beam i Fean Beam CT“, kao i „digital volumen tomography“ - DVT ). Ove tehnike se koriste u saradnji sa adekvatnim interaktivnim 3D softverima za pregled i detaljnu analizu radiograma. Zahvaljujući savremenim metodama radiografisanja moguće je identifikovati patološke procese u mekim i koštanim tkivima, precizno lokalizovati anatomske strukture (donjovilični živac, pod gornjovilične šupljine) koje su od posebnog interesa za donošenje adekvatnog plana u maksilofacijalnoj implantologiji. Zahvaljujući transferzalnim i sagitalnim presecima, kao i trodimenziolanlom rekonstrukcijom može se postići uspeh u preoperativnom planiranju i idealno pozicioniranje implantata. Stereolitografija i ostale vrste „biomodela“ su savremeni metodi organ- model reprodukcije. Služe za 3D prezentaciju kompleksnih anatomskih struktura. Njihove karakteristike su velika preciznost i tačnost, mogućnost sterilizacije modela za intraopeartivnu primenu kao i „realna 3D“ reprodukcija kostiju vilica, lica i lobanje kao i njihovih defekata. Posebna pogodnost je mogućnost preoperativne ugradnje implantata o ovakve modele na osnovu kojih se izađuju hirurški splintovi. Svakako da interaktivna, kompjuterski podržana dijagnostika ima mnoge prednosti u odnosu na konvencionalne tehnike planiranja. 3D planiranje, interaktivan softver i biomodeli, obezbeđuju benefit kako pacijentu tako i hirurgu u postizanju očekivanih rezultata.